spot_img

spot_img

डरलाग्दोगरी बढ्दै छ मधुमेह

काठमाडौं। मधुमेहका बिरामी बढ्न थालेका छन्। नेपालमा पनि घरैपिच्छेजसो मधुमेहका बिरामी भेटिन थालेका छन्।

नेपालमा आजसम्म मधुमेहका बिरामी कति छन् भनेर अध्ययन अनुसन्धान नभएकाले यकिन तथ्यांक भने उपलब्ध छैन। तथापि नेपालको कुल जनसंख्याको आठ प्रतिशत बढीमा यो रोग हुन सक्ने अनुमान गरिएको वरिष्ठ मधुमेह रोग विशेषज्ञ ज्योति भट्टराईले बताइन्।

पछिल्लो दशकयता मधुमेहका बिरामी तीव्र रूपमा बढिरहेका छन्।

परीक्षणको दायरा पनि फराकिलो भएको र बद्लिँदो जीवनशैलीका कारण यो रोगका बिरामी अहिले घरैपिच्छे पाइने गरेका उनी बताउँछिन्। भन्छिन्, “मजस्तै मधुमेह रोग विशेषज्ञले बिहानैदेखि राति ११ बजेसम्म पनि यही रोगका बिरामीहरू हेरिरहेका हुन्छौं, मैले भने दैनिक ५० जनाको हाराहारीमा बिरामीहरू हेर्ने गरेको छु त्यसमध्ये १०–१२ जना त नयाँ पत्ता लागेका बिरामीहरू नै हुने गर्छन्।”

विकशित राष्ट्रभन्दा पनि नेपाल जस्तै विकाशोन्मुख राष्ट्रहरूका ८० प्रशित मानिसमा यो रोग देखिरहेकाले मधुमेह डर लाग्नेगरी नै बढिरहेको उनी बताउँछिन्। उनका अनुसार मधुमेहले रोगीको संख्या मात्र नभई मृत्युदर नै बढाउने गर्छ। यो निकै ठूलो रोग भएकाले बेलैमा सचेत हुन उनले सुझाइन्।

समयमै चेकजाँच गरेर नियन्त्रण गर्न सके यो रोगका कारण आउने समस्याहरू कम हुन्छन् तर यसको समयमै उपचार गरिएन र रक्तचाप, खराब कोल्डस्टोर, सुगरको मात्रा अनियन्त्रित हुँदै गए मिर्गौला फेल, पक्षघात, ह्दयघात, अन्धोपना, स्पर्शशक्तिमा कमी, यौन दुर्भलता, गिजाको घाउ, डिप्रेशनलगायत विभिन्न अंगलाई हानि पुर्‍याउने उनले बताइन्।

यो रोग नियन्त्रण गर्न सरकारी क्षेत्रबाट भएका पहल पर्याप्त छैन। विद्यालयीयस्तरबाटै यसप्रति सिकाउनुपर्ने उनले धारणा राखिन्। पाठ्यक्रममै स्वस्थ जीवनशैलीबारे विषय राखिएको भए केही हदसम्म यसलाई कम गर्न सकिने उनको भनाइ छ।

नेपालमा मधुमेह रोग विशेषज्ञहरू पनि कम भएकाले पनि मधुमेहबारे तथ्यांकका साथै बिरामीहरूले समयमै उपचार पाउन सकिरहेका छैनन्। नेपाल मधुमेह रोगबाट निकै प्रभावित बनिरहेको र आउँदा दिनहरूमा अझै यो रोग भयावह नबनोस् भन्न सम्पूर्ण नियकायले यसप्रति चासो देखाउनुपर्नेमा उनले जोड दिए।

विश्वभर २०१२ सम्म ५३ करोडलाई मधुमेह रोग छ भनिएको थियो। तर ५० प्रतिशतभन्दा बढी मानिसलाई त मधुमेह रोग छ भनेर थाहा नभई मुत्युवरण गर्नुपरेको उनले बताइन्।

सरकारले जनशक्ति उत्पादन र रोकथामका लागि बढी पहल गर्नुपर्नेमा उनले डा भट्टराईले जोढ दिइन्।

मधुमेह रोग नियन्त्रणमा सरकारको भूमिका

पछिल्लो एक दशकयता नसर्ने रोगहरू तीव्र गतिमा बढिरहेको विज्ञहरू बताउँछन्। नसर्ने रोग बढिरहेका कारणले स्वास्थ्य सेवा विभागअन्तगर्त इपिडेमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले यसलाई रोक्न केही वर्षदेखि बजेटसमेत छुट्याउँदै आइरहेको छ।

७७ वटै जिल्लामा सरकारले मधुमेह रोग पहिचान र दुई प्रकारको औषधि पनि निः शुल्क रूपमा वितरण गरिहेको छ।

महाशाखाले नसर्ने रोगहरू मध्ये मुटुको धमनीसम्बन्धी समस्या, मधुमेह, सीयोपीडी र क्यान्सरलाई प्रमुख प्रथामिकतामा राखेको शाखाका जनस्वाथ्य अधिकृत टेकराज डीसीले बताए।

उनका अनुसार सरकारले मधुमेह रोग नियन्त्रण र रोकथामका लागि प्रादेशिक अस्पतालदेखि स्थानीय तहमा रहेका हेल्थ पोष्टहरूमा मधुमेह रोग पत्ता लगाउन पिसाब जाँचदेखि लिएर रगतमा गुल्कोजको मात्रा पनि निःशुल्क जाँच गरिरहेको छ।

त्यस्तै हरेक प्रदेशमा यी चार रोगका लागि औषधि खरिदका लागि एक करोड रुपैयाँ, तालिमका लागि ९० लाख, औजार उपकरण खरिदका लागि एक करोडको हाराहारीमा बजेट पठाइएको उनले बताए।

सातै प्रदेशका प्रादेशिक अस्पतालहरूमा मधुमेह रोग बिरामीहरूका लागि भनेर १० वटा बेड छुट्याई उपचार सेवा दिन लागेको समेत जानकारी दिए।

उनी भन्छन्, “यो आर्थिक वर्षबाटै मधुमेहका बिरामीहरूका लागि भनेर प्रादेशिक अस्पतालहरूमा छुट्टै १० वडा बेडहरू छुट्याइएको छ जसका लागि सरकारले ६६ करोड बजेटसमेत विनियोजन गरिसकेको छ।”

जनशक्ति अभाव हुँदा मधुमेहलगायत नसर्ने रोगहरूमा भनेजति काम गर्न नसकिएको समेत उनले बताए। चेकजाँच गर्ने प्रविधि विकास र बद्लिँदो जीवनशैलीका कारण मधुमेह फैलिरहेको उनको भनाइ छ।

मधुमेह रोगले भयावह रूप बढ्दै गइरहेको छ उनले भने तर पहाडी भेगमा भने त्यति बिरामी भेटिएका छैनन्।

यसलाई रोक्न सरकारले सक्दो सहयोग गरिहेको छ। तर जनता पनि मधुमेह रोगबारे जानकार रहेर सचेत हुनु आवश्यक रहेको उनले बताए। छिटोभन्दा छिटो रोग पहिचान गरी सबै जना उपचारको पहुँचमा पुग्नुपर्नेमा उनले जोड दिए।

कुन जिल्लामा कतिमा मधुमेह बिरामी छन् भनेर अहिलेसम्म कुनै अध्ययन नगरिएकाले यो रोग कुन अवस्थामा फैलिरहको छ भनेर तथ्याकं आउन नसकेको समेत उनले जानकारी दिए।

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Latest

५ किलो अफिमसहित एकजना पक्राउ, सामानसहित ट्रक नियन्त्रण

वीरगंज, १ फागुन । जिल्ला प्रहरी कार्यालय, बाराले ५ किलो अफिमसहित एकजनालाई पक्राउ गरेको छ । सूचनाको आधारमा आज बिहान इलाका...

बालविवाहमा रोक्न छोरीलाई शिक्षा दिनुपर्छः मुख्यमन्त्री सिंह

जनकपुरधाम, ३० माघ । मधेश प्रदशका मुख्यमन्त्री सतिशकुमार सिंहले गरीबीको रेखामुनि रहेका प्रदेशका प्रदेशका बहुसँख्यक जनताको छोरीको बिहा गरेर टाउकामाथिको बोझ...

सामुदायिक प्रहरी सेवा केन्द्र श्रीपुर मुर्लीद्वारा प्रहरी उपरीक्षक मिश्रको स्वागत कार्यक्रम

वीरगंज, २९ माघ । सामुदायिक प्रहरी सेवा केन्द्र श्रीपुर मुर्लीले जिल्ला प्रहरी कार्यालय पर्साका प्रमुख एवं प्रहरी उपरीक्षक गौतम मिश्रको स्वागत...

ठूलो परिमाणमा गाँजा, चरेससहित तीनजना पक्राउ

वीरगंज, २९ माघ/ ५५ किलो ९० ग्राम गाँजा, चरेससहित तीनजनालाई बारा प्रहरीले पक्राउ गरेको छ । माघ २८ गते राति...

सुशासन, समृद्धि र सामाजिक न्यायका लागि समर्पित हुनुपर्छः अध्यक्ष दाहाल

महोत्तरी, २८ माघः/रासस नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले अब सुशासन, समृद्धि र सामाजिक न्यायका लागि...

७५० लिटर घरेलु मदिरा नष्ट

वीरगंज, २७ माघ/ बारा प्रहरीले अमलेखगंजमा ७५० लिटर अवैध घरेलु मदिरा नियन्त्रणमा लिइ नष्ट गरेको जनाएको छ । इलाका प्रहरी कार्यालय,...
spot_img
spot_img

सम्बन्धित समाचार

अपहरणमा परेका व्यक्तिको २४ घण्टा नबित्दै प्रहरी निरीक्षक मोहन विक्रम केसीको अगुवाईमा भारतबाट उद्धार ,

  वीरगंज, २० कात्तिक । पर्साको कालिकामाई गाउँपालिकाबाट अपहरणमा परेका एकजना वृद्धको भारतबाट उद्धार गरिएको छ ।   कालिकामाई गाउँपालिका ४ प्रशुरामपुर निवासी ७५ वर्षीय नथुनी साह...

बारामा एक बोर्डिङका प्रधानाध्यापकमाथी गोली प्रहारगरी हत्या ।

बारा । बाराको कलैयामा एक प्रधानाध्यापकमाथि गोली प्रहार भएको छ । बारा प्रहरीका अनुसार अज्ञात समूहद्वारा कलैया निवासी रुपेश स्वर्णकारमाथि बोर्डिङ नजिकै मदर्सा टोलमा...

गोली प्रहारबाट घाइते प्रअ स्वर्णकारको निधन

वीरगंज, १३ कात्तिक । अज्ञात समूहको गोली प्रहारबाट घाइते भएका कलैया निवासी रूपेश स्वर्णकारको मृत्यु भएको छ । अज्ञात समूहको गोली प्रहारबाट गम्भीर घाइते भएका स्वर्णकारको...

कलैयाका निजी विद्यालयका प्रअमाथि गोली प्रहार

वीरगंज, १३ कात्तिक । बाराको कलैयामा एक निजी विद्यालयका प्रधानाध्यापकमाथि गोली प्रहार भएको छ । अज्ञात समूहद्वारा कलैया निवासी रूपेश स्वर्णकारमाथि २ राउण्ड गोली प्रहार भएको...

गुणस्तरहीन हार्पिक, मोबिल र एसिड बनाउने उद्योगमा छापामारी

वीरगंज, १३ कात्तिक । जिल्ला प्रहरी कार्यालय, बाराले गुणस्तरहीन हार्पिक र अनुमति नै नलिई मोबिल र एसिड बनाउने बनाउने कारखानामा छापामारी गरी सञ्चालकलाई नियन्त्रणमा लिएको...

गिट्टी, बालुवा लोड भएको सातवटा टिपर नियन्त्रण

वीरगंज, १३ कात्तिक । बारा प्रहरीले बढी परिमाणमा गिट्टी, बालुवा लोड गरेको सातवटा टिपरलाई नियन्त्रणमा लिई कारबाइ प्रक्रिया अगाडि बढाएको छ । आइतवार राति ८ः३०...